Yaşamın bir süresinde kuvvetli bir şekilde çoğaltılan ancak bir süreç sonra kalıcı şekilde duran hücrelere Senesent (yaşlanan) hücreler denir. Yaşlı hücreleri yaş aldıkça biriktiririz. Ne yazık ki, bu hücreler ölmez. Çevreye zarar veren molekülleri salgılamaya devam ederler.
Telomer yıpranması, hücresel yaşlanmanın bir nedenidir, ancak diğer hasar türleri de bu durumu tetikleyebilir. Yıllarca senesent hücrelerin yaşlanmaya katkıda bulunduğu veya sadece kanserin gelişimine karşı koruyucu bir mekanizma olup olmadığı tartışıldı.
Araştırmacıların yaşlanan hücrelerinin çoğunu ortadan kaldırabilmeleri için farelerin genetik olarak tasarlandığı son çalışmalar, daha uzun yaşam da dahil olmak üzere birçok sağlık yararını açıkça göstermiştir. Yaşlanan hücreleri yıkım için hedefleyen ilaçları tanımlamak için çalışmalar devam etmektedir.
Yaşlanan hücrelerin (Senesent hücreler) birikimi
Yaşlanan hücreler artık bölünmeyen hücrelerdir. Hücresel yaşlanma adı verilen bu hücrelerin birikmesi, dokularda olumsuz sonuçlara yol açar. Bu hücre tipi yaşlandıkça birikir ve beslenme yoksunluğu, doku onarımı, mitokondriyal disfonksiyon, radyasyon veya epigenetik modifikasyonlar gibi iç ve dış faktörler tarafından tetiklenir.
Hücresel yaşlanma hem yarar hem de zarar verebilir
Hücresel yaşlanma her zaman kötü değildir. Örneğin, genç hücrelerde yaşlanma, hasarlı hücrelerin büyümesini önler ve bunların çıkarılmasına yardımcı olur, bu da kanserli hücrelerin çarpmasını ve sayılarda artmasını önler.
Aksine, yaşlılıkta, yaşlılık hücrelerinin yetersiz temizlenmesi birikimlerine yol açarak zararlı sağlık etkilerine neden olur. Bu, hücresel yaşlanmanın DNA hasarı, telomer disfonksiyonu ve daha önce bahsedilen diğer faktörler gibi fizyolojik veya patolojik faktörlerle tetiklenebileceği anlamına gelir.
Artan hastalık riski
Yaşlanmanın ayırt edici bir özelliği olan hücresel yaşlanma (Snesens), nörodejeneratif hastalıklar, metabolik durumlar, kalp bozuklukları, beyin tümörleri ve kırılganlık gibi hastalık risklerini artırır.
Hücresel yaşlanma nasıl azaltılabilir?
Hücresel yaşlanmayı azaltmak için bir seçenek Senolitiklerdir– yani yaşlanan hücreleri seçici olarak uzaklaştıran moleküller. Örneğin; quercetin, fisetin böyledir. Başka bir seçenek Senomorfikler - yaşlanan hücreleri modüle eden ancak bunları kaldırmayan başka bir sınıf. Bu moleküllerin örnekleri arasında metformin, apigenin, rapamisin ve kaempferol bulunur.
